با توجه به سبک زندگی امروز و افزایش مشغله کاری و فکری بهره بردن از فواید خواب کافی ، به خوبی میسر نیست. مدت‌هاست که مشکل خواب، به یک معضل جهانی تبدیل شده است. تاثیرات مخرب خواب ناکافی بر روی سلامت بدن، وزن بدن، سلامت روان و سیستم ایمنی بدن کاملا مشهود است.
اما تا به حال فکر کرده‌اید کمبود خواب چه تاثیری بر روی پوست می‌گذارد؟ یا برایتان پیش آمده خواب بدی ببینید و از خواب بپرید و در همان حال متوجه شوید پوستتان لکه یا جوش زده، زیر چشمتان تیره شده و یا رنگتان پریده است؟
باید بدانید که فواید خواب کافی با پوست صورت و بدن انسان، به جهت رشد و بهبودی وابسته است. اگر به اندازه کافی، در زمان مناسب و یا راحت و عمیق نخوابید، پوست شما قطعا آسیب می‌بیند و نتیجه آن را در آینه مشاهده خواهید کرد. در این قسمت اثرات مخرب و پیامدهای کمبود خواب و فواید خواب کافی را بررسی می‌کنیم تا بدانیم داشتن خواب کافی به چه میزان اهمیت دارد.
فواید خواب کافی برای بدن چیست؟
مبارزه با چاقی
تحقیقات زیادی ارتباط بین چاقی و خواب ناکافی را در کودکان و بزرگسالان نشان داده‌اند و این احتمالا به عوامل زیادی مرتبط است. یک نظریه بر این است که اگر شما کم بخوابید، کمتر به سراغ ورزش می‌روید و غذاهای با حجم و کالری بالا را انتخاب می‌کنید. احتمال دیگر این است که محرومیت از خواب باعث کاهش سوخت و ساز بدن و میل شدید به غذا می‌شود.
فواید خواب کافی و پیشگیری از سرماخوردگی
طبق مطالعات، اگر شما جزو افرادی باشید که در شبانه روز کمتر از 5 ساعت خواب دریافت می‌کنید، بیشتر دچار عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی می‌شوید. این در حالی است که از فواید خواب کافی می‌توان گفت که سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با این بیماری‌ها تقویت می‌کند.
تنظیم هورمون‌های مرتبط با اشتها
بدن شما تحت تاثیر هورمون‌های گرسنگی و احساس سیری است؛ مثل گرلین، لپتین و انسولین. زمانی که شما دچار محرومیت از خواب هستید، هومون‌های گرسنگی در بدن افزایش می‌یابد و هورمون لپتین که هورمون عدم اشتها است، کاهش می‌یابد. در نتیجه شما بیشتر سراغ مواد غذایی با کالری بالا و نشاسته‌ای می‌روید.
جلوگیری از میگرن
در میان عوامل شناسایی شده به عنوان آغازگر میگرن، کم‌خوابی، محرومیت از خواب و خستگی شناخته شده است. در عوض تجربه 8 ساعت خواب خوب شبانه کاملا اثر معکوس دارد. به شرط این که هنگامی که در بستر هستید، موزیک گوش ندهید، 4 ساعت قبل از خواب چیزی نخورید و 2 ساعت قبل از خواب چیزی ننوشید، ضمن این که سر ساعت معین به رختخواب بروید.
سلامت قلب با فواید خواب کافی
حملات قلبی و سکته در ساعات اولیه صبح رخ می‌دهد، که ممکن است به خاطر نحوه تعامل با رگ‌های خونی باشد. کمبود خواب با بد شدن فشار خون و کلسترول، که عامل خطر بیماری‌های قلبی و سکته هستند، همراه است. اگر هر شب بین 7 تا 9 ساعت بخوابید، قلب شما سالم‌تر خواهد شد.
کاهش افسردگی و اضطراب
خواب کافی میزان اضطراب را به شدت کم می‌کند. بنابراین اگر خواب کافی داشته باشید کمتر احساس نگرانی خواهید داشت. در مطالعه‌ای نشان داده شد که اختلال در خواب در نهایت باعث خواهد شد تا افکار منفی بیشتر وارد مغز شخص شود. این کار میزان اضطراب در شخص را افزایش داده که خود موجب افزایش افسردگی نیز می‌شود. بنابراین کافی است کمی زودتر بخوابید تا تحت تاثیر عوارض روانی کم‌خوابی قرار نگیرید.
پیشگیری از سرطان با فواید خواب کافی
آیا می‌دانستید افرادی که در شیفت آخر کار می‌کنند، ریسک بالاتری در توسعه سرطان سینه و کولون دارند؟ محققان معتقدند که در معرض نبودن نور خورشید باعث کاهش سطح ملاتونین می‌شود. ملاتونین، هورمونی است که چرخه خواب و بیداری را تنظیم می‌کند، تصور می‌شود که از مقابله با سرطان و از رشد تومورها جلوگیری می‌کند.
دقت کنید که اتاق خواب تاریک باشد و از استفاده از لوازم الکترونیکی قبل از خواب اجتناب کنید، تا به بدن شما کمک کند که ملاتونین داشته باشد.
کنترل قند خون
بر طبق نتایج تحقیقات از فواید خواب کافی ، مشخص شد که خواب کمتر از 6 ساعت در بیشتر شب‌ها، احتمال افزایش قند خون را 3 برابر می‌کند. به اعتقاد محققان هلندی، حتی یک شب بی‌خوابی نیز منجر به ایجاد تداخلاتی در توانایی بدن انسان برای استفاده از انسولین و در نتیجه تنظیم گلوکز می‌شود.
هوشیاری بیشتر با فواید خواب کافی
خواب خوب شبانه باعث می‌شود که روز بعد هوشیار و با انرژی‌تر باشید. با انرژی بودن و فعال بودن نه تنها احساس خوبی به شما می‌دهد، بلکه شانس شما برای خوب خوابیدن در یک شب دیگر را افزایش می‌دهد.
وقتی از خواب بیدار می‌شوید؛ از آن انرژی برای کل روزتان، کارهای فعال و درگیر شدن با دنیای خودتان استفاده کنید. شب بعد بهتر بخوابید و سطح انرژی روزانه خود را افزایش دهید.
پاکسازی مغز با فواید خواب کافی
مغز به عنوان فرمانده بدن عملکرد درستی در صورت خواب کافی خواهد داشت. در زمان خواب سیستم پاکسازی مغز بیشترین میزان فعالیت را دارد و مواد زائد را از این بافت حیاتی خارج می‌کند.
قسمت زیادی از مواد زائد بدن توسط سیستم لنفاوی خارج می‌شود اما مغز بر خلاف سایر اندام‌ها از سیستم لنفاوی برای این منظور بهره نمی‌برد و پاکسازی بافت بسیار حساس مغز توسط یک سیستم مستقل انجام می‌شود.
سیستم پاکسازی مغز از نوعی سلول به نام گلیال تشکیل شده است که عملکرد آن ثابت کردن نورون‌ها در محل مقتضی است. بین رگ‌های مغزی و سلول‌های گلیال مایع خاصی جریان دارد که ترکیبات پروتئینی مضر را از بافت مغز جدا می‌کند.
تحقیقات نشان داده است که هنگام خواب، سلول‌های گلیال از رگ‌های مغز جدا می‌شوند و فضای بیشتری را برای عبور این مایع فراهم می‌کنند. عملکرد سیستم پاکسازی پس از خواب کامل، تا 60 درصد افزایش می‌یابد.
نشانه‌هایی که می‌گویند شما خواب کافی ندارید
اگر هر شب کمتر از هشت ساعت می‌خوابید، به احتمال زیاد بی‌خواب هستید. علاوه بر این، شما احتمالاً نمی‌دانید که کمبود خواب چقدر روی شما تأثیر می‌گذارد.
- برای این که به موقع بیدار شوید، همیشه به یک ساعت زنگ‌دار احتیاج داشته باشید.
- به دکمه تعویق تکیه کنید.
- صبح سخت از خواب بیدار شوید.
- بعد از ظهر احساس کندی کنید.
- در جلسات، سخنرانی‌ها یا اتاق‌های گرم خواب آلود باشید.
- بعد از وعده‌های غذایی سنگین یا هنگام رانندگی خواب آلود شوید.
- برای گذراندن روز باید چرت بزنید.
- هنگام تماشای تلویزیون یا عصر هنگام استراحت به خواب بروید.
- آخر هفته احساس نیاز به خوابیدن کنید.
- پنج دقیقه پس از خوابیدن به خواب بروید.
خواب ناکافی چه عواقبی در پی دارد؟
پیری زودرس
یک تحقیق دیگر، به بررسی تاثیرات کمبود خواب و خواب ناسالم بر روی پیر شدن افراد پرداخت. نتایج این بررسی، نشان داد خواب ناکافی و ناسالم باعث پیری زودرس می‌شود. این عملکرد از طریق ایجاد خط، چروک، لکه، تیرگی زیر چشم، کاهش حالت ارتجاعی پوست، افتادگی پوست و عدم تجدید و احیای سلول‌های بدن و تسریع روند پیری بدن انجام می‌گیرد.
کمبود خواب حتی باعث می‌شود پوست انسان در برابر آسیب‌های مخرب نور خورشید، توانایی احیا و ترمیم نداشته باشد و در نتیجه باعث ایجاد لک و چروک می‌شود.
کاهش جذابیت چهره
یک پژوهش در امریکا ثابت کرده که کمبود خواب تاثیر مستقیم بر روی جذابیت افراد دارد. در این پژوهش به تعدادی شرکت کننده تصاویری نشان دادند و خواستار انتخاب افراد جذاب از روی عکس آن‌ها شدند.
شرکت کنندگان به افرادی که کمبود خواب داشتند امتیاز کمتری دادند. نتایج ثابت کرد که عموم مردم تمایل کمتری به معاشرت با افرادی که چهره‌شان رنگ پریده، خسته و پژمرده به نظر می‌رسد، دارند چرا که این افراد جذابیت کمی دارند.
تخریب پوست
کمبود خواب باعث افزایش استرس شده و بر کیفیت و کمیت کلاژن سازی پوست اثر بد دارد. قطعا این روند باعث کدر شدن پوست خواهد شد.
نتیجه گیری
برخی به اشتباه فکر می‌کنند که خواب کافی به این معنا است که اگر دیرتر بخوابید و دیرتر هم بیدار شوید خواب کافی خواهید داشت، اما این چنین نیست. ساعات خواب انسان باید از یک چرخه ایده آل پیروی کند. برخی فکر می‌کنند اگر امشب یک ساعت کمتر بخوابند، فردا آن را جبران خواهند کرد. اما در این مورد هم اشتباه می‌کنید. با این رویه هیچ‌وقت از فواید خواب کافی و خوب بهره‌مند نمی‌شوید.
