تکالیف مستاجر
- پرداخت کرایه؛ معمولا پرداخت کرایه به صورت ماهانه است لذا مستاجر باید در پایان هر ماه اجارهبها را به موجر یا نماینده موجر پرداخت کند. لازم به ذکر است در صورتی که در قرارداد اجاره، حق فسخ قرارداد اجاره در صورت عدم پرداخت بهموقع اجارهبها پیشبینی شده باشد، مستاجر باید بهموقع اجارهبها را پرداخت کند تا دچار مشکلات تخلیه نشود.
در مواردی که مستاجر خانه یا آپارتمان را رهن کامل میکند، دیگر اجاره بها نمیپردازد. در مواردی که مستاجر، خانه یا آپارتمان را رهن کامل میکند، معمولا مبلغ پیشپرداخت زیاد است و به همین دلیل معمولا کرایهای در کار نیست اما اگر مبلغ پیشپرداخت کم باشد، موجر اجارهبها (کرایه) نیز دریافت میکند.
- تخلیه محل اجاره در پایان قرارداد.
- انجام تعمیرات غیر اساسی مورد اجاره؛ اگر خانه یا مغازه نیاز به مواردی از قبیل رنگآمیزی یا تعویض لامپها یا پریز و کلید برق و قفل درها داشته باشد، مستاجر خود باید این کارها را انجام دهد.
- پرداخت بهای آب، برق، گاز، تلفن و حق شارژ؛ چون مستاجر از آب، برق، گاز و تلفن استفاده میکند، هزینههای آن را نیز خود باید بپردازد. حق شارژ را نیز خود مستاجر باید پرداخت کند.
- جلوگیری نکردن از تعمیرات اساسی توسط موجر؛ اگر محل مورد اجاره نیاز به تعمیر کلی پیدا کند، مانند تعمیرات موتورخانه و آسانسور، انجام این تعمیرات با موجر است؛ لذا مستاجر نباید از ورود موجر برای تعمیرات این موارد جلوگیری و ممانعت کند.
- خودداری از ورود خسارت به محل اجاره؛ مستاجر باید به گونهای از خانه یا مغازه استفاده کند که خسارتی به آن وارد نشود در صورت ورود خسارت مستاجر باید خود آن را جبران کند.
- خودداری از تغییر شغل در مغازه اجارهای؛ اگر مستاجر برای شغل خاصی مغازه را اجاره کرده باشد (مانند طلافروشی) حق ندارد بدون موافقت موجر شغل خود را تغییر دهد و مثلا به درب و پنجرهسازی مشغول شود. چرا که در صورتی که موجر با تغییر شغل موافقت نکند، میتواند قرارداد اجاره را فسخ کند.
حقوق مستاجر
- در خانه یا آپارتمان مسکونی؛ مستاجر معمولا برای سکونت خود و افراد خانوادهاش خانهای را اجاره میکند بنابراین او حق دارد از انباری یا پارکینگ مشترک استفاده کند؛ مگر اینکه در قرارداد اجاره بر خلاف آن توافق شده باشد. اگر مستاجر پول پیش به موجر داده باشد، در هنگام تخلیه میتواند آن را از موجر پس بگیرد. اگر خانه یا آپارتمان نیاز به تعمیرات کلی داشته باشد، مستاجر میتواند از موجر بخواهد که این تعمیرات را انجام دهد. مستاجر میتواند خانه یا مغازه را به فرد دیگری اجاره بدهد؛ مگر اینکه در قرارداد بر خلاف آن توافق شده باشد.
- در مغازه و محل کسب؛ در قرارداد اجاره مغازه و محل کسب، مستاجر صرفا باید به شغلی که در قرارداد اجاره تعیین شده است، اشتغال یابد. بنابراین در صورت تغییر شغل بدون اذن موجر، موجر حق فسخ قرارداد اجاره و تخلیه مورد اجاره را دارد. در این نوع از اجاره، موجر معمولا با گرفتن سرقفلی مغازهاش را اجاره میدهد. در هنگام تخلیه مستاجر حق دارد از موجر بخواهد سر قفلی او را پس بدهد. سر قفلی هم به نرخ روز محاسبه و به مستاجر پرداخت خواهد شد.
منبع یاسا